Vai trò của hậu vệ biên đã có một cuộc cách mạng rõ rệt trong bóng đá hiện đại, nhưng ít ai để ý đến sự trỗi dậy mạnh mẽ của các cầu thủ chạy cánh (winger). Các tiền đạo cắm thuần túy đang dần trở thành quá khứ, phần lớn là do ngày càng nhiều huấn luyện viên đặt niềm tin vào những cầu thủ chạy cánh để tìm kiếm nguồn cảm hứng trong cả việc ghi bàn lẫn kiến tạo.
Những cầu thủ chạy cánh truyền thống thường ưa thích bám biên, vượt qua đối thủ và tung ra những quả tạt sắc bén cho đồng đội. Tuy nhiên, các winger thế hệ mới lại thường có xu hướng bó vào trung lộ, tạo ra tác động trực tiếp lên bảng tỷ số. Dù vai trò của họ vẫn không ngừng phát triển, một điều chắc chắn là lịch sử 33 năm của Premier League đã chứng kiến vô số những cầu thủ chạy cánh xuất sắc.
Thay vì tự mình liệt kê và xếp hạng 20 cầu thủ chạy cánh hay nhất, chúng tôi đã nhờ đến Trí tuệ nhân tạo (AI) để đưa ra bảng xếp hạng những winger vĩ đại nhất lịch sử giải đấu cao nhất nước Anh kể từ khi đổi tên vào năm 1992 – kèm theo những lý giải chi tiết cho từng lựa chọn.
20. Phil Foden
Các CLB Premier League: Manchester City
Phil Foden trong màu áo Manchester City
AI nói gì: “Sự đa năng của Foden – thường xuyên di chuyển từ cánh vào trung lộ – là yếu tố then chốt trong sự thống trị gần đây của Man City. Tuổi trẻ và tiềm năng đã giúp anh lọt vào top 20.”
Với 61 bàn thắng và 28 pha kiến tạo trong 192 lần ra sân tại Premier League – những thành tích giúp tiền vệ Phil Foden ở tuổi 25 giành được sáu chức vô địch Premier League, hai giải Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất năm và một giải Cầu thủ xuất sắc nhất năm – thật dễ hiểu vì sao anh lại được xếp vào hàng ngũ những người xuất sắc nhất lịch sử giải đấu.
Một số người có thể ngạc nhiên khi thấy anh ở vị trí thấp như thứ 20, nhưng những màn trình diễn không ổn định khi các đồng đội không ở phong độ cao nhất, cùng với những màn thể hiện chưa thực sự thuyết phục trong màu áo đội tuyển Anh, cho thấy anh chưa duy trì được tầm ảnh hưởng nhất quán như cách nhiều cổ động viên Manchester City vẫn thường ca ngợi.
19. Damien Duff
Các CLB Premier League: Blackburn Rovers, Chelsea, Newcastle & Fulham
Damien Duff trong màu áo Chelsea
AI nói gì: “Tốc độ và khả năng di chuyển không ngừng của Duff là chìa khóa giúp Chelsea giành các danh hiệu 2004-06. Sự ổn định của anh qua nhiều CLB đã giúp anh có một vị trí.”
Damien Duff xứng đáng được công nhận là một trong những cầu thủ chạy cánh vĩ đại nhất Premier League nhờ sự ổn định, tinh thần làm việc không ngừng nghỉ và khả năng tỏa sáng ở những sân khấu lớn nhất. Tại Blackburn Rovers, anh là nhân tố chủ chốt trong chiến thắng ở League Cup, với những pha đi bóng trực diện và khả năng sáng tạo đã khiến các hậu vệ phải khổ sở.
Là một bản hợp đồng quan trọng – và cũng là dấu hiệu báo trước cho kỷ nguyên thành công – của Chelsea dưới thời Roman Abramovich, Duff đóng vai trò then chốt trong hai chức vô địch liên tiếp của Jose Mourinho, tạo thành một cặp cánh cực kỳ nguy hiểm với Arjen Robben. Được trời phú cho sự cân bằng, tốc độ và trí thông minh, anh có thể vượt qua đối thủ hoặc bó vào trong để tạo khoảng trống, dù tên tuổi của anh không thường được nhắc đến nhiều như những người đồng cấp trong danh sách này.
18. John Barnes
Các CLB Premier League: Liverpool, Charlton Athletic & Newcastle
John Barnes thi đấu cho Liverpool
AI nói gì: “Thời kỳ đỉnh cao của Barnes là trước kỷ nguyên Premier League, nhưng kỹ năng và tầm nhìn của anh ở Liverpool vẫn tỏa sáng vào đầu những năm 1990, mặc dù số danh hiệu hạn chế khiến anh xếp hạng thấp hơn.”
Được coi là ‘Cầu thủ của thập niên 80’ của nước Anh, việc John Barnes vẫn nằm trong số những người vĩ đại nhất của một kỷ nguyên mà anh hầu như không thi đấu nói lên rất nhiều về tài năng phi thường của huyền thoại Liverpool này trong sự nghiệp cầu thủ của mình. Jamie Carragher từng gọi anh là tiền đạo dứt điểm hay nhất mà anh từng chơi cùng, mặc dù đã sát cánh với cả Michael Owen và Fernando Torres.
Hơn nữa, khả năng lướt qua các hậu vệ như không có ai ở đó, kết hợp với nhãn quan ghi bàn xuất sắc, đã biến anh thành một trong những tiền đạo đáng sợ nhất bóng đá Anh và có lẽ là tiền đạo rê bóng vĩ đại nhất mà đất nước này từng sản sinh.
17. Harry Kewell
Các CLB Premier League: Leeds United & Liverpool
Harry Kewell trong màu áo Leeds United
AI nói gì: “Phong cách chơi hoa mỹ của Kewell tại Leeds đã biến anh thành một ngôi sao, dù chấn thương đã kìm hãm tiềm năng của anh. Chiến thắng Champions League 2005 của anh đã tăng thêm giá trị.”
Là người chiến thắng giải Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất năm của PFA trong mùa giải 1999/2000, Kewell đã ghi 10 bàn thắng và cung cấp 12 pha kiến tạo trong 34 lần ra sân cho Leeds United khi đội bóng của David O’Leary kết thúc ở vị trí thứ ba và giành quyền tham dự Champions League. Theo nhiều cách, anh chính là hình mẫu tiền đạo cánh hiện đại trước khi định nghĩa này được hình thành rõ ràng.
Không may, chấn thương đã đeo bám cầu thủ người Australia trong suốt thời gian anh ở Anfield, nhưng anh đã thi đấu rất xuất sắc khi lành lặn. ‘Phù thủy xứ Oz’ đã trải qua 5 mùa giải trong màu áo đỏ từ 2003 đến 2008, trong đó anh làm cho người hâm mộ Kop phải trầm trồ với những cú sút xa đẹp mắt từ ngoài vòng cấm. Nhưng với chỉ 16 bàn thắng sau 139 lần ra sân, anh bị hạn chế về khả năng leo cao hơn trong danh sách này.
16. Arjen Robben
Các CLB Premier League: Chelsea
Arjen Robben trong màu áo Chelsea
AI nói gì: “Mặc dù chấn thương, tốc độ và khả năng dứt điểm của Robben đã bùng nổ trong giai đoạn Chelsea thống trị giữa thập niên 2000. Thời gian thi đấu ngắn ngủi khiến anh chỉ xếp thứ 16.”
Arjen Robben có thể chỉ trải qua ba mùa giải ở Premier League, nhưng tầm ảnh hưởng của anh là không thể phủ nhận. Ký hợp đồng với Chelsea từ PSV vào năm 2004, cầu thủ chạy cánh người Hà Lan nhanh chóng trở thành nền tảng của đội hình vĩ đại đầu tiên của Mourinho. Bất chấp những rủi ro chấn thương, Robben đã ghi 15 bàn và kiến tạo 11 lần trong 67 lần ra sân ở giải đấu, giúp Chelsea giành hai chức vô địch Premier League liên tiếp vào các mùa 2004/05 và 2005/06, bao gồm cả chiến dịch kỷ lục 95 điểm của họ.
Nổi tiếng với tốc độ bùng nổ, trọng tâm thấp và pha xử lý đặc trưng là cắt vào trong bằng chân trái, anh gần như không thể bị ngăn cản khi hoàn toàn khỏe mạnh, ngay cả khi các hậu vệ có thể đọc được bước đi tiếp theo của anh. Khả năng kéo giãn hàng phòng ngự, kiếm phạt và tạo ra những đóng góp quyết định của Robben đã mang lại cho Chelsea một lợi thế sắc bén, biến họ thành những người chiến thắng liên tiếp.
15. Raheem Sterling
Các CLB Premier League: Liverpool, Manchester City, Chelsea & Arsenal
Raheem Sterling trong màu áo Manchester City
AI nói gì: “Sự phát triển của Sterling dưới thời Guardiola đã biến anh thành một tiền vệ cánh sung mãn, với ba chức vô địch Premier League. Sự đa năng của anh đã giúp anh tăng thứ hạng.”
Trong sự nghiệp Premier League của mình cho đến nay, Sterling đã ghi 123 bàn và có 65 pha kiến tạo sau 396 lần ra sân, đưa anh vào danh sách những cầu thủ chạy cánh prolific nhất giải đấu. Tại Man City, anh đạt mốc hai chữ số bàn thắng trong năm mùa giải liên tiếp, bao gồm kỷ lục cá nhân 20 bàn tại giải VĐQG vào mùa 2019/20. Khả năng di chuyển thông minh, linh hoạt vào các khu vực trung lộ và khả năng xuất hiện đúng lúc ở cột xa đã biến anh thành một mối đe dọa không ngừng.
Sterling cũng đã giành được bốn chức vô địch Premier League, hai giải Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất năm và ba lần có tên trong Đội hình tiêu biểu của năm, củng cố di sản của anh tại quê nhà. Kể từ khi gia nhập Chelsea vào năm 2022, anh ít sản xuất hơn nhiều, làm giảm cơ hội để anh tiến xa hơn trong bảng xếp hạng. Khi nói đến các ‘cơ hội lớn’, anh chỉ chuyển hóa thành công 44.3% các cơ hội – xếp anh vào nhóm dưới cùng trong số các cầu thủ ở hạng mục đó.
14. Leroy Sane
Các CLB Premier League: Manchester City
Leroy Sane trong màu áo Manchester City
AI nói gì: “Tốc độ chói sáng và kỹ năng chân trái thiên tài của Sane đã tỏa sáng trong mùa giải Centurions 2017-18 của Man City. Khoảng thời gian thi đấu ngắn ngủi nhưng đầy thống trị đã giúp anh có một vị trí.”
Thời gian của Leroy Sane ở Premier League có thể ngắn hơn Sterling, nhưng tác động của anh thường mang tính quyết định hơn, và tên anh chắc chắn được nhắc đến thường xuyên hơn tại Sân vận động Etihad những ngày này. Gia nhập Man City vào năm 2016, tuyển thủ Đức nhanh chóng trở thành nhân tố chủ chốt trong đội hình phá kỷ lục của Pep Guardiola mùa 2017/18, đóng góp 10 bàn thắng và 15 pha kiến tạo khi City đạt mốc 100 điểm.
Anh tiếp tục thể hiện phong độ ấn tượng với 10 bàn và 10 kiến tạo ở mùa giải tiếp theo, giúp The Citizens giành hai chức vô địch liên tiếp. Anh cũng được vinh danh là Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất năm của PFA mùa 2017/18, và một số bàn thắng của anh – bao gồm pha lập công vào lưới Liverpool năm 2019 – sẽ được nhớ mãi, ngay cả khi thành công của câu lạc bộ thường được gán cho những cầu thủ như Sergio Aguero và Kevin De Bruyne.
13. David Ginola
Các CLB Premier League: Newcastle, Tottenham, Everton & Aston Villa
David Ginola biểu diễn kỹ thuật cá nhân
AI nói gì: “Phong cách hoa mỹ và những bàn thắng từ xa của Ginola đã giúp anh giành giải Cầu thủ xuất sắc nhất năm của PFA 1999. Lối chơi của anh đã mang đến sự phấn khích cho giải đấu.”
David Ginola được coi là một trong những cầu thủ Premier League vĩ đại nhất từng vô địch giải đấu, mặc dù việc lựa chọn các câu lạc bộ của anh phần nào gợi ý lý do tại sao. Cầu thủ người Pháp có một kỹ năng chạm bóng tinh tế và anh đã khiến một số hậu vệ giỏi trông thật ngớ ngẩn trong những ngày tháng của mình tại Newcastle United và Tottenham. Anh thường xuyên sử dụng khả năng rê bóng tuyệt vời của mình để vượt qua hai hoặc ba cầu thủ trước khi cứa lòng bóng vào góc xa từ rìa vòng cấm.
Mặc dù Ginola không có những con số thống kê ngoạn mục, cũng như không có chức vô địch Premier League, anh đã tạo ra một số khoảnh khắc cá nhân tuyệt vời trong những năm tháng đỉnh cao của mình ở giải đấu hàng đầu. Trên thực tế, vào năm 1999, huyền thoại Johan Cruyff thậm chí còn tuyên bố Ginola là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới.
12. Freddie Ljungberg
Các CLB Premier League: Arsenal & West Ham
Freddie Ljungberg ăn mừng sau chung kết FA Cup 2005.
AI nói gì: “Những pha chạy chỗ thông minh và các bàn thắng trong những trận đấu lớn, đặc biệt là trong cú đúp năm 2002, đã giúp Ljungberg trở thành nhân tố quan trọng cho thành công của Arsenal.”
Freddie Ljungberg là một trụ cột của Premier League, thi đấu từ 1998-2008, với tất cả trừ một trong 11 mùa giải của anh đều ở giải đấu hàng đầu nước Anh trong màu áo Arsenal, nơi anh trở thành một trong những cầu thủ vĩ đại nhất của câu lạc bộ. Việc anh chuyển đến bắc London vào thời điểm đó là một canh bạc đối với Pháo thủ vì anh không có kinh nghiệm trước đó ở cấp độ cao nhất, khi gia nhập từ câu lạc bộ Halmstad của Thụy Điển. Tuy nhiên, không mất nhiều thời gian để cầu thủ chạy cánh này bắt nhịp.
Được coi là một trong những bản hợp đồng giá hời nhất lịch sử Premier League, Ljungberg kết thúc sự nghiệp tại giải đấu với 77 đóng góp vào bàn thắng sau 241 lần ra sân, giúp Arsenal giành hai chức vô địch, bao gồm cả mùa giải ‘Bất bại’ huyền thoại, trong khi anh cũng là Cầu thủ xuất sắc nhất mùa giải 2001/02.
11. Marc Overmars
Các CLB Premier League: Arsenal
Marc Overmars ăn mừng trong màu áo Arsenal
AI nói gì: “Tốc độ và sự trực diện của Overmars bằng cả hai chân là yếu tố then chốt trong cú đúp của Arsenal mùa 1997-98. Thời gian thi đấu ngắn nhưng đầy tác động của anh đã thay đổi kỳ vọng về các tiền vệ cánh.”
Từ một huyền thoại Arsenal này đến một huyền thoại khác, khả năng sử dụng cả hai chân của Marc Overmars đã biến anh thành cơn ác mộng tồi tệ nhất của mọi hậu vệ tại Highbury. Khả năng thuận cả hai chân giúp anh luôn đi trước đối thủ một bước, khiến đối phương không bao giờ chắc chắn liệu anh sẽ sút, chuyền, tạt hay lướt qua họ bằng một pha giả vờ.
Dù chỉ dành ba năm với Pháo thủ, Overmars đã để lại ấn tượng sâu sắc, ghi 25 bàn và kiến tạo 27 lần trong 100 lần ra sân. Khoảnh khắc đỉnh cao của anh đến trong chiến dịch 1997/98, khi tốc độ và sự tinh tế của anh đã chứng tỏ vai trò then chốt trong việc giúp Arsenal giành chức vô địch giải đấu đầu tiên kể từ năm 1991.
Bảng xếp hạng này của AI đã mở ra một cái nhìn thú vị về những cầu thủ chạy cánh xuất sắc nhất Premier League, từ những huyền thoại đã định hình lối chơi đến những ngôi sao hiện đại mang đến sự đa năng và hiệu quả. Những cái tên được vinh danh đều là minh chứng cho sự phát triển không ngừng của vai trò winger trong bóng đá Anh, từ những pha bám biên truyền thống đến những pha cắt vào trung lộ đầy nguy hiểm. Danh sách này không chỉ tôn vinh tài năng cá nhân mà còn cho thấy tầm ảnh hưởng của họ đến thành công của các câu lạc bộ trong một trong những giải đấu khắc nghiệt nhất thế giới.
